Trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô phát triển nhanh chóng và yêu cầu về nguồn nhân lực ngày càng cao, các trường đại học, cao đẳng đang tìm kiếm những phương pháp giảng dạy hiệu quả để đào tạo ra những kỹ sư, cử nhân chất lượng cao. Phương pháp học tập trải nghiệm (Experiential Learning) đã và đang được áp dụng rộng rãi trong đào tạo ngành công nghệ kỹ thuật ô tô, đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho sinh viên.
Giảng viên và sinh viên ngành CNKT Ô Tô tại Autotech & Accessories 2024
Khái niệm và lợi ích của học tập trải nghiệm: Học tập trải nghiệm là một phương pháp giáo dục cho phép sinh viên tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tế, qua đó họ có thể học hỏi và phát triển kỹ năng một cách hiệu quả. Khác với phương pháp giảng dạy truyền thống, tập trung vào lý thuyết và ghi nhớ kiến thức, học tập trải nghiệm chú trọng đến việc "học qua làm" và tạo ra các tình huống thực tế để sinh viên giải quyết.
Phát triển kỹ năng chuyên môn và thực hành
Một trong những lợi ích lớn nhất của học tập trải nghiệm là giúp người học nắm vững kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành. Trong ngành công nghệ kỹ thuật ô tô, việc hiểu rõ nguyên tắc hoạt động của các hệ thống, đặc tính kết cấu ô tô và khả năng áp dụng kiến thức vào thực tế là vô cùng quan trọng. Thông qua các bài thực hành tại trung tâm thực hành ô tô, sinh viên có cơ hội tiếp xúc với công nghệ mới, các loại động cơ thế hệ tân tiến, hệ thống truyền lực, truyền động mới hay cả hệ thống điện tử phức tạp trên ô tô.
Kỹ năng giải quyết vấn đề và sáng tạo
Học tập trải nghiệm cũng giúp sinh viên phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. Khi đối mặt với các tình huống thực tế, như sự cố kỹ thuật hay yêu cầu cải tiến hệ thống, sinh viên phải tìm cách ứng phó và đưa ra giải pháp. Quá trình này không chỉ yêu cầu kiến thức chuyên môn mà còn đòi hỏi khả năng tư duy logic, sáng tạo và làm việc dưới áp lực.
Ứng dụng học tập trải nghiệm trong đào tạo kỹ sư công nghệ kỹ thuật ô tô:
Thực hành trong xưởng thực hành
Sinh viên trải nghiệm một số dụng cụ, thiết bị hiện đại và sự hiểu biết trên ô tô thực tế
Một phần quan trọng của phương pháp này là các buổi thực tập tại xưởng thực hành ô tô. Tại đây, sinh viên có thể trực tiếp thao tác với các thiết bị công nghệ hiện đại, từ động cơ đốt trong đến hệ thống điện - điện tử trên ô tô. Các bài thực hành được thiết kế để sinh viên có thể hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và quy trình bảo dưỡng, sửa chữa ô tô.
Dự án nghiên cứu và phát triển: Tham gia vào các dự án nghiên cứu và phát triển (R&D). Thông qua các dự án này, sinh viên có cơ hội làm việc nhóm, nghiên cứu sâu về một chủ đề cụ thể và áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Giúp sinh viên nắm vững kiến thức chuyên môn, khuyến khích sự sáng tạo và khả năng tự học hỏi.
Thực tập tại các công ty ô tô
Giảng viên và sinh viên trải nghiệm các hoạt động của dòng xe Subaru tại Autotech & Accessories 2024
Thực tập là một phần quan trọng của phương pháp học tập trải nghiệm, nơi sinh viên có thể làm việc trực tiếp trong môi trường công nghiệp ô tô. Thông qua các kỳ thực tập, sinh viên có cơ hội áp dụng những gì đã học vào thực tế, hiểu rõ hơn về quy trình làm việc và yêu cầu của ngành công nghiệp này. Đồng thời, có thể làm việc với chuyên gia và kỹ sư có kinh nghiệm. Từ đó, học hỏi được nhiều kinh nghiệm thiết thực, xây dựng mối quan hệ trong ngành, mở rộng cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.
Thách thức và giải pháp:
Thách thức: Mặc dù học tập trải nghiệm mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có một số thách thức cần phải đối mặt. Đầu tiên, việc thiết kế và triển khai các hoạt động trải nghiệm đòi hỏi nhiều nguồn lực, cả về tài chính lẫn nhân lực. Phòng thí nghiệm, thực hành, trang thiết bị hiện đại thường rất đắt đỏ và cần có đội ngũ giảng viên, kỹ thuật viên có trình độ cao.
Thứ hai, việc đánh giá hiệu quả của học tập trải nghiệm cũng phức tạp hơn so với phương pháp truyền thống. Các tiêu chí đánh giá không chỉ dừng lại ở kiến thức lý thuyết mà còn phải bao gồm kỹ năng thực hành, kỹ năng giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, điều này đòi hỏi các phương pháp đánh giá mới và linh hoạt.
Giải pháp: Để vượt qua những thách thức này, trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dương đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và thiết bị, cũng như đào tạo đội ngũ giảng viên và kỹ thuật viên có trình độ cao. Xúc tiến, triển khai các hoạt động hợp tác với các doanh nghiệp trong ngành, giúp sinh viên có cơ hội tiếp cận với công nghệ và quy trình làm việc thực tế.
Bên cạnh đó, việc xây dựng các tiêu chí và phương pháp đánh giá hiệu quả cũng cần được nghiên cứu và phát triển. Các tiêu chí đánh giá cần phản ánh đầy đủ các kỹ năng và kiến thức mà sinh viên đạt được qua các hoạt động trải nghiệm, từ đó đảm bảo rằng sinh viên thực sự được trang bị đầy đủ để bước vào môi trường làm việc.
Kết luận
Phương pháp học tập trải nghiệm đang chứng tỏ là một bước tiến quan trọng trong đào tạo cử nhân, kỹ sư công nghệ kỹ thuật ô tô tại Betu nói riêng và các cơ sở đào tạo khác nói chung. Bằng cách kết hợp lý thuyết với thực hành, khuyến khích sáng tạo và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, học tập trải nghiệm không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo mà còn chuẩn bị sinh viên một cách toàn diện để đối mặt với những thách thức trong ngành công nghiệp ô tô.
BỘ MÔN CNKT Ô TÔ