#Series 2: Xu hướng phát triển của ô tô điện

Xu hướng hiện nay và trong tương lai đối với ô tô điện trên toàn cầu

• Giá ô tô điện đang giảm dần nhờ vào sự phát triển của công nghệ pin à chi phí sản xuất pin giảm. Điều này, đồng nghĩa với việc giá ô tô điện sẽ dần trở nên phù hợp hơn với người dùng.
• Hạ tầng trạm sạc đang được phát triển rộng rãi để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người sử dụng ô tô điện. Chính phủ các Quốc gia và doanh nghiệp đang đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng mạng lưới trạm sạc, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân di chuyển bằng ô tô điện.
• Ngoài ra, quãng đường di chuyển của ô tô điện đang được cải thiện đáng kể nhờ vào sự nỗ lực từ các nhà sản xuất ô tô. Công nghệ pin được tối ưu hóa để tăng thời gian sử dụng trên mỗi lần sạc, giúp giảm bớt lo ngại về vấn đề hết pin khi di chuyển.

Ngành ô tô điện đang phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới, được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố như:

- Tính cấp thiết bảo vệ môi trường ngày càng caoĐối mặt với những thách thức từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy thoái tài nguyên tự nhiên, trái đất hiện đang đối diện với tình trạng khẩn cấp đòi hỏi sự can thiệp ngay từ bây giờ.

Việc bảo vệ môi trường không chỉ là vấn đề của một Quốc gia, mà còn là trách nhiệm của toàn nhân loại, cần nhận thức và tham gia vào việc bảo vệ môi trường từ những hành động nhỏ nhất trong cuộc sống hàng ngày. Từ việc tiết kiệm năng lượng, sử dụng các nguồn tài nguyên tái tạo đến việc hạn chế sử dụng các vật liệu độc hại và giảm lượng chất thải sinh ra, …

Ngoài ra, các quyết định Chính trị và chính sách của các Chính phủ, tổ chức Quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường. Các biện pháp mang tính pháp lý và kinh tế có thể được áp dụng để khuyến khích sử dụng công nghệ và phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, hạn chế sự khai thác quá mức các tài nguyên thiên nhiên, và đảm bảo quản lý, xử lý chất thải một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, để thay đổi thái độ và hành động của toàn xã hội trong việc bảo vệ môi trường, cần có sự đồng thuận, hợp tác từ tất cả các phía. Tạo ra một tinh thần cộng đồng và sự nhận thức cao về tầm quan trọng bảo vệ môi trường, xanh sạch hơn.

- Giá thành pin lithium-ion giảm mạnh và hỗ trợ từ chính phủ nhiều Quốc gia

Những năm gần đây, công nghệ pin lithium-ion đã có những sự tiến bộ đáng kể trong sản suất, bảo quản dẫn đến chi phí sản xuất cũng đã giảm đáng kể. Điều này, đã mở ra cánh cửa cho việc ô tô điện giá cả phù hợp hơn, thu hút được sự quan tâm từ người tiêu dùng và các nhà sản xuất ô tô.

Bên cạnh đó, cải thiện công nghệ trên pin lithium-ion, cũng làm tăng khả năng vận hành và hiệu suất hoạt động. Pin lithium-ion có khả năng lưu trữ năng lượng cao và tuổi thọ dài, giúp ô tô điện có thể đi được quãng đường xa hơn và thời gian sạc nhanh chóng hơn. Điều này, đã tạo ra một sự động lực mạnh mẽ cho việc phát triển và áp dụng công nghệ ô tô điện trên toàn thế giới.

- Nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích của ô tô điện

Đại lý ô tô điện mini EV, Wuling Bình Dương ký kết hợp tác với Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dương

• Lĩnh vực ô tô điện đang trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới, và một trong những yếu tố quan trọng đang thúc đẩy sự phát triển này là sự nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích của việc sử dụng ô tô điện.
• Sự gia tăng giá dầu, sự lo ngại về biến đổi khí hậu đã đẩy mạnh sự quan tâm đến phương tiện giao thông sạch và thân thiện với môi trường. Ô tô điện là một giải pháp hàng đầu để giảm thiểu khí thải, ô nhiễm không khí, đồng thời giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch.
• Hơn nữa, người dùng cũng đang tập trung vào ưu điểm vận hành của ô tô điện, bao gồm chi phí vận hành, tiếng ồn và hiệu suất đạt đạt các thông số gần như lý tưởng hơn so với ô tô truyền thống. Sự phát triển của hạ tầng, bao gồm việc xây dựng các trạm sạc nhanh và mạng lưới điện thông minh, đã tạo ra điều kiện thuận lợi hơn cho việc sử dụng ô tô điện trên toàn thế giới.

Tình hình phát triển:

Doanh số ô tô điện tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây.

Doanh số ô tô điện tăng trưởng nhanh chóng: Theo báo cáo của IEA, doanh số bán ô tô điện toàn cầu đã đạt 4,2 triệu chiếc vào năm 2022, tăng gấp đôi so với năm 2021. Dự kiến, con số này sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, đạt 66 triệu chiếc vào năm 2027 và 280 triệu chiếc vào năm 2030[1].

Các hãng ô tô truyền thống như: Volkswagen, Ford, Hyundai, Kia, v.v. đã và đang đầu tư hàng tỷ USD vào phát triển ô tô điện với rất nhiều mẫu mã và dòng sản phẩm từ trung bình cho đến cao cấp. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất pin cũng đang tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao:

Các nhà sản xuất pin lớn như: LG Chem, CATL, Panasonic, BYD, Samsung SDI, v.v. đang đầu tư mở rộng năng lực sản xuất pin. Các công nghệ pin mới như pin lithium-ion thế hệ tiếp theo, pin trạng thái rắn, v.v. cũng đang được phát triển để nâng cao hiệu suất và giảm chi phí sản xuất.

Lợi ích của ô tô điện:

• Ngành ô tô điện đang trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới, được thúc đẩy bởi những lợi ích to lớn mà nó mang lại cho cả môi trường và người tiêu dùng. Đầu tiên và quan trọng nhất là khả năng bảo vệ môi trường. Ô tô điện nói không với khí thải giúp giảm ô nhiễm không khí, hiệu ứng nhà kính, tiếng ồn, giảm thiểu rất lớn việc khai thác tài nguyên.
• Tiếp theo, ô tô điện mang lại lợi ích về chi phí. Chi phí vận hành ô tô điện, đến chi phí bảo dưỡng, sửa chữa định kì. Không chỉ thân thiện với môi trường, ô tô điện còn ít tiếng ồn hơn, mang lại sự yên bình và thoải mái cho người sử dụng cũng như môi trường xung quanh.
• Ngoài ra, hiệu suất vận hành cao và tính tiện lợi của việc sạc tại nhà hoặc tại các trạm sạc công cộng cũng là những lợi ích mà người dùng đánh giá cao. Nhờ sự phát triển của công nghệ, ô tô điện ngày càng trở nên tiện nghi và an toàn, đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại.

Một số chính sách của Nhà nước

• Quyết định số 1168/QĐ-TTg ngày 16/7/2014 của Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 như sau: “Phát huy nội lực của mọi thành phần kinh tế trong Nước; chú trọng liên kết, hợp tác với các tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới để phát triển ngành công nghiệp ô tô đồng bộ với phát triển hạ tầng giao thông, đáp ứng cơ bản nhu cầu trong Nước về các loại ô tô có lợi thế cạnh tranh, phù hợp với chính sách tiêu dùng và các yêu cầu về bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng; nâng cao năng lực cạnh tranh để trở thành nhà cung cấp linh kiện, phụ tùng trong chuỗi sản xuất công nghiệp ô tô thế giới; tạo động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của cả Nước theo hướng hiện đại”. Cùng với đó là định hướng cho ngành công nghiệp ô tô Việt Nam: “Xác định và thiết lập đối tác chiến lược, khuyến khích đầu tư các dự án đủ lớn để tạo dựng thị trường cho công nghiệp hỗ trợ. Khuyến khích sản xuất dòng ô tô thân thiện môi trường (ô tô tiết kiệm nhiên liệu, ô tô hybrid, ô tô sử dụng nhiên liệu sinh học, ô tô chạy điện...), đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn khí thải theo lộ trình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.”
• Theo Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/1/2022, Chính phủ đã phê duyệt lộ trình hỗ trợ lệ phí trước bạ cho người dân sử dụng ô tô điện trong 05 năm, tính từ ngày 1/03/2022. Cụ thể, ô tô điện có mức thu lệ phí trước bạ lần đầu là 0% trong vòng 03 năm. Trong 02 năm tiếp theo mức thu này sẽ bằng 50% so với mức thu của các loại ô tô xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi.
• Để kích cầu sản xuất và tiêu dùng ô tô điện chạy pin, ngày 11/01/2022, Quốc hội khóa 15 đã thông qua Luật số 03/2022/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế TTĐB và Luật Thi hành án dân sự, trong đó điều chỉnh giảm thuế suất thuế TTĐB đối với ô tô điện xuống còn 1 - 3% (áp dụng từ ngày 01/3/2022 - 28/02/2027) và 4 - 11% (áp dụng từ ngày 01/3/2027).

Vị thế, đóng góp của lĩnh vực ô tô nói chung và ô tô điện nói riêng tại Việt Nam.

• Ngành ô tô điện là một ngành công nghiệp mới nổi, nhưng đang có tốc độ phát triển nhanh chóng trên toàn thế giới. Theo dự báo của BloombergNEF, doanh số ô tô điện toàn cầu sẽ đạt 5,9 triệu chiếc vào năm 2023, tăng 63% so với năm 2022. Tại Việt Nam, ngành ô tô điện cũng đang có những bước phát triển sôi động và mạnh mẽ. Theo số liệu của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), trong năm 2022, doanh số ô tô điện tại Việt Nam đạt 10.368 chiếc, tăng 222% so với năm 2021.[2]
• Mặc dù quy mô lao động của ngành ô tô điện tại Việt Nam còn nhỏ (chỉ khoảng 30.000 người), nhưng đóng góp vào GDP lại rất đáng kể. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong năm 2023, ngành ô tô điện đóng góp 0,4% GDP của Việt Nam, cao hơn nhiều so với các ngành công nghiệp truyền thống như: nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, ... Điều này cho thấy, ngành ô tô điện có năng suất lao động rất cao.
• Đến tháng 8/2023, theo số liệu thống kê từ Cục Đăng kiểm Việt Nam, cả Nước có gần 3000 chiếc ô tô điện đã được sản xuất lắp ráp, nhập khẩu. Hiệp hội Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) dự báo rằng Việt Nam sẽ đạt mốc 1 triệu ô tô điện vào khoảng năm 2028 và khoảng 3,5 triệu ô tô điện vào năm 2040.

Kết luận:

Ngành ô tô điện đang có tiềm năng phát triển to lớn và sẽ là xu hướng tất yếu trong tương lai. Ô tô điện mang lại nhiều lợi ích cho môi trường và người tiêu dùng. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết để ô tô điện trở nên phổ biến hơn.

[1] https://www.iea.org/reports/global-ev-outlook-2023

[2] https://tuoitre.vn/doanh-so-thi-truong-xe-dien-viet-nam-nam-2023-co-the-tang-gap-doi 20230807162338095.htm

BỘ MÔN CNKT Ô TÔ